Pałac w Morągu

Pałac w Morągu, mieście w województwie warmińsko-mazurskim, został wzniesiony w drugiej połowie XVI wieku jako rezydencja pruskiego rodu szlacheckiego zu Dohna. Posiadłość powstawała w kilku etapach, a jej najstarszą częścią jest południowo-zachodni narożnikowy odcinek średniowiecznego muru obronnego z basztami.

Budowę prywatnej siedziby Dohnów rozpoczął w latach 60. XVI wieku syn twórcy potęgi rodu Piotra Dohna - Achacy Dohna, który pełnił urząd najwyższego podkomorzego. Niestety w 1697 roku wielki pożar strawił sporą część starej zabytkowej zabudowy Morąga, w tym także pałac Dohnów wraz z bogatymi wnętrzami i rodowym archiwum.

Posiadłość przez następne lata pozostawała w ruinie, a decyzja o jej odbudowie zapadła dopiero po dwóch dekadach. W ramach prac, prowadzonych na zlecenie rodu w latach 1717-1719, obiekt przebudowano na bardziej reprezentacyjną pałacową rezydencję, zaprojektowaną przez pruskiego architekta Johanna Caspara Hindersina.

Przez prawie 400 lat pałac pełnił rolę gniazda rodowego. Odbywały się tu spotkania i zjazdy całej rodziny, tu ustalano podział posiadłości i siedzib rodowych, tu też znajdowała się wspólna kasa rodzinna, archiwum rodowe i biblioteka.

W latach 20. XX wieku Dohnowie sprzedali pałac starostwu powiatowemu. Obiekt pełnił rolę siedziby urzędu do stycznia 1945 roku, kiedy to został poważnie zniszczony przez Armię Czerwoną. W latach powojennych postępowała dalsza dewastacja obiektu, a historyczna rezydencja znów musiała czekać, aż jej dawna świetność zostanie przywrócona. Jej odbudowy podjęto się dopiero w latach 70. ubiegłego stulecia. Prace, których inwestorem był Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie, realizowano z przerwami w latach 1976-1985.

Od 1986 roku pałac jest własnością Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, które posiada tu swój oddział i prowadzi Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera. W muzeum prezentowana jest jednak nie tylko sylwetka najwybitniejszego Morążanina - Herdera, ale również sztuka i rzemiosło artystyczne regionu byłych Prus oraz dzisiejszych Warmii i Mazur.