Katedra Gnieźnieńska

Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, znana jako katedra gnieźnieńska, to gotycki kościół katedralny, usytuowany na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie.

Początki katedry gnieźnieńskiej sięgają końca IX wieku. Świątynia była miejscem wielu ważnych w historii Polski wydarzeń, w tym licznych zjazdów oraz koronacji królów. Od 1025 roku do 1300 roku w bazylice w Gnieźnie koronowali się kolejno Bolesław I Chrobry, Mieszko II Lambert, Bolesław II Szczodry, Przemysł II oraz Wacław II Czeski.

Około 1175 roku ufundowano słynne Drzwi Gnieźnieńskie, unikatowy zabytek romańskiej sztuki odlewniczej. Niestety w 1331 roku do pierwszej stolicy Polski wkroczyli Krzyżacy, którzy zniszczyli kościół. Po upływie dekady w miejscu katedry, pod nadzorem arcybiskupa Jarosława Bogorię Skotnickiego, wzniesiono świątynię gotycką. W 1358 roku arcybiskup przyjął króla Kazimierza Wielkiego, który przyczynił się do odbudowy Gniezna.

W XVII wieku przeprowadzono modernizację świątyni i nadano jej cechy stylu barokowego. W drugiej połowie XVIII wieku, po kolejnym pożarze dachu i hełmów wież, przebudowano wnętrze w stylu klasycystycznym z elementami przemijającego już stylu barokowego.

W 1809 roku Francuzi urządzili w katedrze magazyn wojskowy. W czasie drugiej wojny światowej Niemcy też zmienili przeznaczenie świątyni - powstała w niej sala koncertowa.

Na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku bazylikę odrestaurowano w stylu gotyckim. Obecnie katedra pełni rolę kościoła parafialnego Parafii Archikatedralnej w Gnieźnie i jest świątynią Metropolii Gnieźnieńskiej. Opiekę nad katedrą pełni Kapituła Prymasowska.